Đam mê, ham học hỏi, cùng với sự kiên trì, nhẫn nại chính là bí quyết giúp những người trẻ, đặc biệt là phụ nữ vượt qua những khó khăn, trở ngại và đi đến thành công trong mọi lĩnh vực, trong đó có nghiên cứu và ứng dụng khoa học phục vụ cuộc sống. Tiến sĩ Nguyễn Thị Khả Tú (sinh năm 1986) - Phó Trưởng Phòng Kế hoạch – Nghiệp vụ, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Tháp (CDC) là người phụ nữ như thế.
Cơ duyên nào đưa Khả Tú đến với lĩnh vực nghiên cứu khoa học?
Ngay khi còn là học sinh phổ thông, mình đã có sở thích tìm tòi, nghiên cứu lĩnh vực khoa học tự nhiên,đặc biệt là công nghệ sinh học. Với niềm đam mê cháy bỏng, sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông, mình quyết tâm theo đuổi con đường học tập, nghiên cứu và tốt nghiệp ngành Công nghệ sinh học, tại Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2007. Thành tích khi đó Khả Tú nhận được đó là giải Nhì cuộc thi Sinh viên Nghiên cứu khoa học – Eureka lần thứ 9 do Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức và giải Khuyến khích cuộc thi Sinh viên Nghiên cứu khoa học toàn quốc do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức.
03 năm sau, Khả Tú theo học Thạc sĩ khoa học ngành Công nghệ sinh học Y khoa, tại Trường Đại học và Trung tâm Nghiên cứu Wageningen (Wageningen University and Research Centre), Hà Lan và tốt nghiệp tại đây vào năm 2013.
Từ tháng 8/2013, Khả Tú về công tác tại Khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Y tế Dự phòng Đồng Tháp (nay là CDC Đồng Tháp). Tại đây, Khả Tú đảm nhận nhiệm vụ chuyên trách phòng chống dịch; phối hợp với các chuyên gia thực hiện các chương trình, dự án tại địa phương. Trong quá trình đó, bản thân Khả Tú nhận thấy có khả năng thực hiện, phân tích các báo cáo khoa học, các dự án và được lãnh đạo tỉnh, Sở Y tế và các chuyên gia khích lệ tiếp tục học lên trình độ tiến sĩ. Tiếp tục hành trình chinh phục tri thức, từ 03/2017 – 03/2021, Khả Tú theo học và hoàn thành Tiến sĩ Y khoa, ngành Y tế Cộng đồng tại Khoa Y, Trường Đại học Helsinki, Phần Lan.
Trong quá trình học tập, Khả Tú đã có 05 bài báo khoa học được công bố trên tạp chí quốc tế có chỉ số ảnh hưởng trên thế giới 2,4 – 5,6. Ngoài ra, Tú còn tham gia Chương trình đào tạo Dịch tễ học Thực địa (Chương trình hợp tác học thuật giữa Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) với Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Trung tâm Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (US-CDC) và Tổ chức Safetynet tổ chức.
Theo Khả Tú, đối với phụ nữ khi làm nghiên cứu khoa học có những khó khăn nào?
Thật ra, nghiên cứu khoa học thì đâu có phân biệt giới tính nam hay nữ. Chỉ cần chúng ta có niềm đam mê, kiên trì, thì mọi khó khăn hay trở ngại không bao giờ làm ta nản lòng, lùi bước. Niềm đam mê sẽ giúp ta vượt qua trước mọi khó khăn, thử thách; lòng kiên trì giúp ta không nản chí, tiếp tục mài mò chinh phục những đỉnh cao mới.
Hồi mình làm Luận án Tiến sĩ cũng là lúc dịch bệnh Covid-19 bùng phát mạnh trên thế giới và Việt Nam. Nó khiến mọi kế hoạch của mình đặt ra gần như xáo trộn hết. Mặc dù vậy, mình vẫn quyết tâm thực hiện và hoàn thành nó với kết quả tốt nhất. Luận án giành được điểm xuất sắc tại Khoa Y, Đại học Helsinki, Phần Lan và Nhóm Bệnh Truyền nhiễm mới nổi, Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) ở Việt Nam.
Cụ thể, đề tài Luận án của Khả Tú là “Vi rút trên người viêm đường hô hấp cấp tính có nguy cơ lây nhiễm bệnh từ động vật sang người và động vật của họ ở Việt Nam”. Qua nghiên cứu, theo dõi và khám phá vi rút, mình hiểu sâu hơn về vi rút gây bệnh viêm hô hấp cấp tính trên người, dịch tễ học, nguồn gốc của các vi rút này và yếu tố nguy cơ lây truyền bệnh từ động vật sang người ở Việt Nam, để từ đó, định hướng tốt cho công tác phòng chống các bệnh này được hiệu quả. Đồng thời, qua đó nắm bắt được nhiều quy trình xét nghiệm và phân tích vi sinh vật tiên tiến nhất hiện nay, như: kỹ thuật Multiplex-(RT-)PCR, Metagenomics next generation sequencing (mNGS), nanopore-based metagenomic sequencing,...
Trong những tháng ngày Đồng Tháp căng mình chống dịch, tôi thấy Khả Tú thường xuyên có mặt tại các điểm nóng, các ổ dịch. Cụ thể, Khả Tú thực hiện nhiệm vụ gì trong giai đoạn gian khó vừa qua?
Trong đợt dịch thứ 4, tôi cùng các đồng nghiệp trực tiếp tham gia điều tra, truy vết, xử lý, cũng như hỗ trợ y tế cơ sở xử lý các ổ dịch Covid-19 phức tạp, có nguy cơ cao bùng phát ở tỉnh. Đáng mừng là tất cả ổ dịch đều lúc đó đều được xử lý tốt,kịp thời, triệt để, giúp hạn chế thấp nhất số ca mắc mới, số mẫu xét nghiệm và khu vực phải phong tỏa cũng được giảm thiểu.
Trong giai đoạn dịch bệnh, mọi người đều gặp khó khăn, vất vả. Nhưng, Khả Tú luôn tin tưởng, chỉ cần không chịu đầu hàng, luôn tìm tòi giải pháp để khắc phục thì mọi khó khăn đều sẽ qua. Với suy nghĩ đó, Khả Tú có sáng kiến: “Cải tiến quy trình và cách thức nhận mẫu và theo dõi mẫu xét nghiệm tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Tháp”. Sau khi áp dụng sáng kiến này vào thực tế, quy trình nhận mẫu và theo dõi mẫu xét nghiệm, thời gian, độ chính xác và sự sẵn có của thông tin mẫu xét nghiệm được cải thiện vượt bậc. Ngoài ra, sáng kiến này cũng đã giúp thống kê và tra cứu thông tin mẫu xét nghiệm ngay khi cần, trong khi trước đây là rất khó và mất nhiều thời gian.
Song song đó, với vai trò là Trưởng nhóm hỗ trợ điều tra, truy vết qua điện thoại, Khả Tú cố gắng quản lý và điều hành nhóm một cách tốt nhất; hỗ trợ kịp thời các địa phương có số ca mắc tăng đột ngột, vượt ngoài năng lực điều tra, truy vết của địa phương.
Đáng chú ý, Khả Tú được lãnh đạo tin tưởng giao triển khai phần mềm Quản lý xét nghiệm (PC-Covid) đối với mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 ở tỉnh Đồng Tháp. Theo đánh giá của các chuyên gia Bộ Y tế, Đồng Tháp là một trong số địa phương triển khai Phần mềm này tốt nhất cả nước. Phần mềm đã được Uỷ ban nhân dân tỉnh chỉ đạo triển khai trong hoạt động xét nghiệm SARS-CoV-2 trên phạm vi toàn tỉnh. Ngoài ra, Khả Tú cũng là thành viên tích cực của Tổ Theo dõi, quản lý, điều phối vắc xin phòng Covid-19 tỉnh Đồng Tháp.
Với những nỗ lực trên, Khả Tú vinh dự đại diện cho cán bộ ngành y tế tỉnh cùng Đoàn cán bộ ngành y tế tiêu biểu toàn quốc tham dự cuộc gặp thân mật với Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhân kỷ niệm 67 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/02) vừa qua.
Khả Tú có dự định gì cho con đường sắp tới của bản thân mình?
Hiện nay, dịch bệnh Covid-19 tại Đồng Tháp đã cơ bản được kiểm soát. Mặc dù vậy, việc nghiên cứu về dịch bệnh vẫn tiếp tục được quan tâm, nhất là về vắc xin. Hiện Khả Tú là đồng chủ nhiệm nghiên cứu đề tài “Tìm hiểu đáp ứng miễn dịch ở người Việt Nam sau khi tiêm Abdala Covid-19 vaccine, thực hiện cùng với OUCRU”, đang triển khai ở tỉnh Đồng Tháp từ tháng 11/2021 đến nay.
Khả Tú rất tâm đắc quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Sự học là vô biên, vô cùng, “thế giới tiến bộ không ngừng, ai không học là lùi". Định hướng sắp tới, bên cạnh đảm bảo công tác chuyên môn tại đơn vị, Khả Tú muốn thử sức ở lĩnh vực giảng dạy. Khả Tú muốn đem những kiến thức, kinh nghiệm mình đã học tập được từ các chuyên gia trên thế giới để chia sẻ, truyền cảm hứng đến các bạn sinh viên, nhất là những bạn có đam mê nghiên cứu khoa học.
